Korte samenvatting
De rechtbank Zeeland-West Brabant heeft op 28 september 2022 (publicatie 4 oktober 2022) uitspraak gedaan over de vraag of werknemer op staande voet mocht worden ontslagen in verband met diens afwijzing van de instructie van de werkgever om de webcam aan te laten tijdens de werkzaamheden (´webcam monitoring´).
De rechter oordeelde dat het gegeven ontslag op staande voet niet rechtsgeldig was en kende aan werknemer een billijke vergoeding toe van € 50.000,-.
Lees hieronder de gehele uitspraak over de webcam monitoring en tips & tricks voor werkgevers en werknemers. Maar ook: Wat zijn de eisen die gesteld worden aan een ontslag op staande voet en hoe oordeelt de hoogste Europese rechter over dit soort privacy schendingen? En: hoe meld ik zelf als werkgever of werknemer een zaak aan over (dreiging van) ontslag op staande voet?
Feiten
Werknemer, een telemarketeer in dienst van een Amerikaans software bedrijf, met (tot voor kort) ook een vestiging in Rijkswijk, had niet voldaan aan de instructie van zijn werkgever om gedurende de hele werkdag de camera van zijn computer aan te laten staan.
¨Werkweigering¨
De werkgever ontsloeg de werknemer hierop zonder duidelijke toelichting wegens ‘refusal to work’ en ‘insubordination’.
Op 25 augustus 2022 liet werknemer in reactie op de instructie aan werkgever weten:
“I don’t feel comfortable being monitored for 9 hours a day by a camera. This is an invasion of my privacy and makes me feel really uncomfortable. that is the reason why my camera is not on. You can already monitor all activities on my laptop and I am sharing my screen.”.
You are fired!
Na twee meer indringende instructies van werkgever om de camera aan te zetten reageerde werkgever als volgt:
“Hi [naam verzoeker] ,
Your employment is hereby terminated.
Reason: Refusal to work; Insubordination”.
Oordeel van de rechter
De rechter oordeelt dat het ontslag op staande voet niet rechtsgeldig is. Er is geen sprake van werkweigering en er is ook geen sprake geweest van een redelijke instructie van de werkgever. De instructie om de camera aan te laten staan is in strijd met het recht van werknemer op respect voor diens privéleven.
Verder stelt de rechter vast dat het verzoekschrift tijdig is ingediend, aangezien het is ontvangen binnen twee maanden, en, voor zover het verzoek betrekking heeft op de transitievergoeding, binnen drie maanden na de dag waarop de arbeidsovereenkomst is geëindigd.
Drie eisen voor een rechtsgeldig ontslag op staande voet
Aan een rechtsgeldig ontslag op staande voet worden drie eisen gesteld. Er moet sprake zijn van een dringende reden, op grond daarvan moet onverwijld zijn ontslagen en die reden moet tijdig en voldoende duidelijk aan de werknemer zijn meegedeeld. In haar e-mail van 26 augustus 2022 heeft werkgever als dringende reden(en) voor het ontslag genoemd ‘refusal to work’ en ‘insubordination’, ofwel werkweigering en ongehoorzaam of weerspannig gedrag.
In die wel heel summiere e-mail heeft werkgever geen enkele toelichting gegeven op de aard en de ernst van de gedragingen van werknemer en op het moment waarop die gedragingen zich zouden hebben voorgedaan, die volgens werkgever aan de vermelde dringende reden(en) ten grondslag liggen.
Uitspraak/Billijke vergoeding € 50.000
De rechter kent o.a. een billijke vergoeding toe aan werknemer van € 50.000,- De rechter benadrukt dat het ontslag op staande voet als zodanig ernstig verwijtbaar is, omdat dan is opgezegd in strijd met de wet. Wat betreft de toewijzing van de billijke vergoeding wordt aansluiting gevonden bij het arrest van de Hoge Raad d.d. 30 juni 2017 (New Hairstyle).
Europese Hof van Justitie en observeren van werknemers
Aan het observeren van werknemers zijn strenge voorwaarden verbonden. In zijn arrest van 28 november 2017 overwoog het Europese Hof voor de Rechten van de Mens: “(…) that video surveillance of an employee in the workplace, be it covert or not, must be considered as a considerable intrusion into the employee’s private life (…), and hence [the court] considers that it constitutes an interference within the meaning of Article 8 [Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms]. Any interference can only be justified under Article 8 § 2 if it is in accordance with the law, pursues one or more of the legitimate aims to which that provision refers and is necessary in a democratic society in order to achieve any such aim” (ECLI:CE:ECHR:2017:1128JUD007083813, § 55).
Hoewel het in artikel 8 EVRM opgenomen grondrecht in beginsel alleen werking heeft in de verhouding tussen een staat en haar burgers, kan onder omstandigheden ook in een privaat-rechtelijke arbeidsverhouding de werknemer een beroep op dit grondrecht doen, bijvoorbeeld wanneer de staat dit grondrecht onvoldoende beschermt (vergelijk onder andere het arrest van het EHRM van 5 september 2017, ECLI:CE:ECHR:2017:0905JUD006149608, § 110). Ook in deze zaak is hiervan sprake.
Tips/adviezen voor werkgevers:
Een ontslag op staande mag niet lichtvaardig worden gegeven. Een werkgever die dat wel doet, komt het duur te staan. Zo ook in deze zaak waarbij o.a. een billijke vergoeding aan de werknemer werd toegekend van € 50.000,-
Het is een draconische maatregel en moet pas worden ingezet als het echt niet anders kan. Het ontslag op staande voet moet zorgvuldig worden voorbereid. Denk aan hoor-en wederhoor met de werknemer en eventuele andere betrokkene(n) en er moet zorgvuldig onderzoek worden gedaan. Voldaan moet worden aan de drie eisen die gesteld worden aan het ontslag op staande voet. Het ontslag op staande voet moet bovendien duidelijk worden gecommuniceerd. Ook dat laatste punt ontbrak in deze zaak.
Tips/adviezen voor werknemers:
De wet kent strikte termijnen voor het indienen van het verzoekschrift om het ontslag op staande voet te (laten) vernietigen en om een hoge vergoeding te eisen. Zo moet het verzoekschrift binnen twee maanden na ontslag op staande voet zijn ingediend bij de rechtbank. Het verzoekschrift moet goed en zorgvuldig worden voorbereid. Dat vergt de nodige voorbereidingstijd. Houd daar dus rekening mee. En wacht niet onnodig lang met het inwinnen van juridisch advies en rechtsbijstand.
De kosten voor rechtsbijstand kunnen in bijna alle zaken geheel of gedeeltelijk worden verhaald op de werkgever.
De uitspraak
De uitspraak is te lezen via de volgende link: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBZWB:2022:5656
Meld je zaak aan.
Zowel werkgevers als werknemers kunnen bij Orange Legal terecht voor uitstekende adviezen of rechtsbijstand bij ontslagzaken.
Wil je als werkgever of als werknemer eerst vrijblijvend en kosteloos sparren over een (dreigend) ontslag op staande voet? Ook dat kan! Stuur gerust een e-mail naar info@orangelegal.nl en vermeld daarbij je contactgegevens. Of stuur desgewenst een P.M. aan mr. Floris Zwartkruis via LinkedIn.
